با توجه به گذار بيماري‌ها از واگير به غير واگير و حركت از درمان قطعي بيماري‌ها به مراقبت مادام‌العمر، نقش مردم در مراقبت از سلامت خود و اعضاي خانواده براي سالم زيستن، مديريت ناخوشي‌‌هاي جزيي، مديريت بيماري‌هاي مزمن و حاد روز به روز در حال افزايش است به گونه‌اي كه طبق برآوردها 65 تا 85 درصد تمام مراقبت‌ها از نوع خودمراقبتي است.
«خودمراقبتي» شامل اعمالي است اكتسابي، آگاهانه و هدفدار كه مردم براي خود، فرزندان و خانواده‌شان انجام مي‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت جسمي، رواني و اجتماعي خود حفاظت كنند، نيازهاي جسمي، رواني و اجتماعي خود را برآورده سازند، از بيماري‌ها يا حوادث پيشگيري كنند، بيماري‌هاي مزمن خود را مديريت كنند و نيز از سلامت خود بعد از بيماري حاد يا ترخيص از بيمارستان، حفاظت كنند.
خودمراقبتي موجب ارتقاي سلامت و كيفيت زندگي، افزايش رضايت بيماران، منطقي شدن استفاده از خدمات (نياز كمتر به مشاوره ارايه دهندگان خدمات در مراكز بهداشتي، كاهش ويزيت بيماران سرپايي و كاهش استفاده از منابع بيمارستاني) و نيز كاهش هزينه‌هاي سلامت مي‌شود.
سياست‌هاي كلان سلامت حامي برنامه‌هاي آموزش و ارتقاي سلامت
– سياست‌هاي كلي سلامت ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري: بند 1 جزء 2 (آگاه‌سازي مردم از حقوق و مسؤوليت‌هاي اجتماعي خود و استفاده از ظرفيت محيط‌هاي ارائه مراقبت‌هاي سلامت براي رشد معنويت و اخلاق اسلامي در جامعه)، بند 2 (تحقق رويكرد سلامت همه جانبه و انسان سالم در همه قوانين، سياست‌هاي اجرايي و مقررات با رعايت اولويت پيشگيري بر درمان،….) و بند 11 (افزايش آگاهي، مسؤوليت پذيري، توانمندي و مشاركت ساختارمند و فعالانه فرد، خانواده و جامعه در تأمين، حفظ و ارتقاي سلامت با استفاده از ظرفيت نهادها و سازمان‌هاي فرهنگي، آموزشي و رسانه‌اي كشور تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي)
در برنامه تحول نظام سلامت، برنامه ملي خودمراقبتي به عنوان پنجمين برنامه ملي تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت طراحي و بسته خودمراقبتي در تاريخ 18/7/1394، طي نامه شماره 11036/300د معاونت محترم بهداشت براي اجرا، ابلاغ گرديد.
انواع خود مراقبتي
خودمراقبتي سازماني
فرآيندي انتخابي، مشاركتي و فعال براي ارتقاي سلامت يك سازمان است كه توسط ائتلافي از اعضاي سازمان، طراحي، اجرا، پايش و ارزشيابي مي‌شود.
خودمراقبتي اجتماعي
فرآيندي انتخابي، مشاركتي و فعال براي ارتقاي سلامت يك جامعه است كه توسط ائتلافي از شهروندان آن جامعه، طراحي، اجرا، پايش و ارزشيابي مي‌شود.
خودمراقبتي فردي
شامل اعمالي است اكتسابي، آگاهانه و هدفدار كه فرد براي خود، فرزندان و خانواده‌اش انجام مي‌دهد تا سالم بمانند، از سلامت جسمي، رواني و اجتماعي خود و خانواده خود حفاظت كند، نيازهاي جسمي، رواني و اجتماعي خود و آنها را برآورده سازد، از بيماري‌ها يا حوادث پيشگيري كند، بيماري هاي مزمن خود و خانواده خود را مديريت كند و نيز از سلامت خود و خانواده‌اش بعد از ابتلا به بيماري حاد يا ترخيص از بيمارستان، حفاظت كند.
خودياري
فرآيندي خودجوش است كه در آن افرادي كه مشكل يا آرماني مشابه دارند، به يكديگر كمك مي‌كنند تا سلامت‌شان ارتقا يابد، از تأثير بيماري و آسيب كاسته شود و تا افراد در حد امكان به زندگي سالم و طبيعي خود بازگردند.
سفير سلامت
سفير سلامت عضوي از اعضاي يك خانوار است كه حداقل 8 كلاس سواد خواندن و نوشتن دارد و به صورت داوطلبانه مسووليت انتقال مطالب آموخته شده در حوزه سلامت و مراقبت فعال از سلامت خود و اعضاي خانواده و جامعه را بر عهده دارد.
سفير سلامت فعال
فعاليت سفير سلامت از نظر وضعيت عملكرد به سه سطح تقسيم مي‌شود:
فعال از نظر فردي: گذراندن دوره‌هاي آموزشي و تكميل زيج خودمراقبتي براي خود
فعال از نظر خانوادگي: تكميل زيج خودمراقبتي براي اعضاي خانوار و انتقال آموزش‌ها به آنها
فعال از نظر اجتماعي: عضويت در شوراهاي محلي/ استانداري و فرمانداري/ تشكل‌هاي مردمي و گروه‌هاي خوديار
سفير سلامت افتخاري
فردي است كه علاوه بر خانوار خود، چند خانوار بدون سفير سلامت را تحت پوشش قرار مي‌دهد.
ورود کاربران
