به گزارش وبدا، دكتر عليرضا بيگلري، در نشست خبري كه در استوديو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ويدئوكنفرانس برگزار شد، با بيان اينكه امروزه دنيا با يك بحران جدي در حوزه سلامت روبرو است، اظهار كرد: اين بحران در يك قرن گذشته بي سابقه بوده است و چون كوويد 19 بحراني پيچيده و ناشناخته است، بايد به آن توجه ويژه شود.
وي درخصوص تشخيص بيماري گفت: بيماري كوويد 19 نيازمند توجه جدي در امر تشخيص است و تمامي كادر درماني بايد توجه داشته باشند كه آزمايشات سرولوژي يا مبتني بر آنتي بادي در تشخيص بيماري در افراد علامت دار و افراد مشكوك رد شده و به صورت جدي بايد مورد توجه هموطنان قرار گيرد كه اين آزمايشات جايگاهي در تشخيص افراد علامت دار و شكستن زنجيره انتقال در جامعه ندارند.
دكتر بيگلري ادامه داد: انجام اين آزمايشات فقط تا مرحله اي كه نمونه اخذ شده، ارزش دارد و بعد از آن ممكن است فرد در معرض قرار گرفته باشد. بنابراين، انجام اين آزمايش ها انديكاسيون ها و شاخصه هايي دارد كه بايد به جا به كار برده شود.
وي درخصوص نقش واكسن در پيشگيري از بيماري ها بيان كرد: همانطور كه همه مردم مي دانند، به راحتي ثابت شده كه در يكصد سال گذشته عمده كاهش مرگ و ميرها در جوامع بشري ناشي از تاثير واكسن ها بوده و واكسن ها با تحريك سيستم ايمني، عامل موثري در پيشگيري از بيماري ها هستند.
وي گفت: كوويد ۱۹ بيماري پيچيده اي است و مهم ترين بعد آن ناشناخته بودنش است، يعني معلومات و دانش دنيا درباره اين بيماري بسيار كمتر از ندانسته هاست، بنابراين، در مورد ساخت واكسن بر عليه اين بيماري هم بايد عميق تر و منطقي تر فكر كنيم. چند سوال مطرح است كه بايد در ذهن همه هموطنان وجود داشته باشد؛ ابتدا اينكه اصلا مطمئن نيستيم كه اين بيماري حتما واكسني داشته باشد؛ چراكه ابتلاي مجدد در بهبوديافتگان اين بيماري را مشاهده كرده ايم. بنابراين ممكن است عملا واكسن موثري براي اين بيماري نداشته باشيم. مبحث ديگر آن است كه اگر واكسن داشته باشيم و تاثيري داشته باشد، مدت زمان تاثير و ايمني اين واكسن چقدر خواهد بود؟
وي ادامه داد: با توجه به اينكه امروزه يك اضطرار جهاني وجود دارد، به همين دليل شركت ها و گروهاي متعددي مشتمل بر بيش از ۲۰۰ گروه در دنيا مشغول مطالعه ساخت واكسن كرونا هستند. اما بعد از اينكه واكسن ساخته و كار آزمايشگاهي آن تمام مي شود، بايد از دو منظر مورد مطالعه قرار گيرد؛ در فاز اول مطالعات انساني، بر روي تعداد اندكي انسان تست مي شود تا بي خطر بودن آن مورد بررسي قرار گيرد. در فاز دوم واكسن بر روي تعداد بيشتري از افراد داوطلب( ۲۰۰ يا ۳۰۰ نفر) تست مي شود تا هم بي خطر بودن و هم كارايي مورد مطالعه قرار گيرد. بعد از تاييد در اين مرحله وارد فاز سه مي شود و تعداد داوطلبان به هزاران برابر مي رسد و در فاز سه به عنوان مثال ۳۰هزار مورد بررسي مي شوند و اگر در اين مرحله هم نشان داده شد كه بي خطر و موثر است، مي تواند وارد اجتماع شود و به صورت وسيع در جوامع انساني استفاده شود.
دكتر بيگلري ادامه داد: به همين دليل، نكته مهم اين است كه گروه هايي كه به توليد واكسن اشتغال دارند، در بهترين حالت در يك تا دو سال آينده واكسني را تامين كنند كه بتواند پوشش مورد نياز افراد را فراهم كند.
وي درخصوص اقدامات ايران براي توليد واكسن كرونا خاطرنشان كرد: در كشور ما نيز پا به پاي دنيا تعداد زيادي از گروهاي علمي در شركت هاي دانش بنيان و موسسات دولتي مشغول مطالعه در مورد ساخت واكسن هستند و پيش بيني مي شود، يكي از راه هايي كه در دنيا پيموده و در ايران هم مشابه آن اقدام مي شود، به نتيجه برسد و واكسن ايراني به نتيجه برسد. در مجموع در ايران يك يا دو شركت نسبت به ساير شركت ها خوب پيش رفته اند و مطالعات حيواني در حال انجام است و به محض پايان اين مطالعات، مي توانند فاز انساني را بگذرانند كه فاز انساني سه مرحله دارد و به مدت زمان كافي نياز است.
رييس انستيتو پاستور ايران در ادامه سخنانش در اين نشست خبري عنوان كرد: نكته ديگر آن است كه حتي اگر تمام شركت هاي واكسن سازي در دنيا هم وارد توليد براي واكسن كرونا شوند، نخواهند توانست حدود هشت ميليارد انسان را در يك يا دو سال آينده پوشش دهند. به همين دليل، نياز است در داخل كشور هم گروه هايي به اين عرصه وارد شوند. اگر كشورهاي ديگر هم توانستند موفق شوند ما هم افراد و تيم هايي داريم كه تجربه كافي در انتقال تكنولوژي و مهندسي معكوس دارند و در اين زمينه نيز اقدام خواهد شد.
مطمئن نيستيم كه واكسني براي كرونا وجود داشته و موثر باشد
وي افزود: نكته اساسي كه نيازمند توجه جدي هموطنان است، آن است كه مطمئن نيستيم كه واكسني براي كرونا وجود داشته و موثر باشد. از طرفي ساخت واكسن زمان زيادي مي برد. همه ما بايد بدانيم كه حداقل در دو سال آينده مهم ترين نكته، رعايت پروتكل هاي بهداشتي، زدن ماسك و فاصله گذاري اجتماعي است. تجربه جهاني نشان داده در كشورهايي كه نظم اجتماعي و فرهنگ به درستي جا افتاده و انسان ها تعهد اجتماعي را حفظ مي كنند، در امر مبارزه با كوويد ۱۹ موفق تر بودند.
وي درخصوص كيت هاي تشخيص كرونا ساخت ايران نيز بيان كرد: خوشبختانه براي ساخت كيت ايراني همان اسفندماه فراخوان داده شد. به ياد دارم وقتي با بحران كوويد ۱۹ مواجه شديم، اولين كاري كه انجام داديم اين بود كه قبول كرديم همه نمونه ها از سراسر كشور از حدود ۷۵۰ بيمارستان كشور به انستيتو پاستور بيايد. اين تصميمي انقلابي بود كه با تكيه بر دانش فني موجود و همت دانشمندان جوان كشور انجام شد. كشور را در اسفندماه به طور كامل از لحاظ تست پوشش داديم و آموزش كاركنان آزمايشگاه هاي كشور هم انجام شد. شنبه سوم اسفند ماه ۱۳۹۸ فراخواني براي كيت هاي توليد داخل اعلام كرديم كه ۵۳ شركت در آن شركت كرده و همگي بررسي شدند و معاونت علمي فناوري رياست جمهوري و معاونت تحقيقات وزارت بهداشت هم به موضوع ورود كرد. تعداد كمي از شركت ها شرايط توليد كيت ها را داشتند، تا اينكه در اواخر اسفند مجوز استفاده از كيت مولكولي تشخيص كوويد۱۹ براي دو شركت در شرايط اضطرار صادر شد. زيرا بحران تامين كيت از بيرون كشور نيز وجود داشت و اضطراب زيادي داشتيم كه كيت بايد در اوج تحريم ها به دست ما مي رسيد. خوشبختانه اين شركت ها در فروردين ماه كار توليد گسترده كيت ها را آغاز كردند و در حال حاضر، درصد قابل توجهي از كيت هايي كه در شبكه آزمايشگاهي كوويد 19 كشور توزيع مي شوند، توسط توليدات داخلي تامين مي شود.
وي افزود: در مورد كيت الايزا نيز حداقل سه شركت مورد تاييد قرار گرفته اند و كيت هاي آنها مناسب است و حتي در برابر كيت هاي خارجي هم چيزي كم ندارند. به همين خاطر نيازي به واردات كيت الايزا از بيرون از كشور نداريم. البته تاكيد مي كنيم كه كيت الايزا يا سرولوژي فقط كاربرد در سرواپيدميولوژي دارد. يعني براي اينكه مشخص كنيم در يك منطقه چند نفر به اين ويروس مبتلا شده اند. به هيچ وجه نبايد از كيت الايزا يا سرولوژي براي تشخيص بيمار مشكوك استفاده شود، زيرا نتايج آن گمراه كننده است.
وي درخصوص واكسن كروناي ايراني بيان كرد: همانطور كه در زمينه تشخيص بيماري و تهيه پروتكل هاي تشخيصي به دانش بومي خودمان تكيه كرديم، در مورد واكسن كرونا نيز همينگونه خواهيم بود. دانش فني ساخت واكسن ها در كشورمان وجود دارد اما تحريم ها باعث مي شود كه كار براي دانشمندان ايراني سخت شود، چراكه تامين مواد و دستگاه ها به راحتي ميسر نيست. تامين اين اقلام در كشورهاي اروپايي طي 48 ساعت فراهم است، اما براي ما خيلي بيشتر زمان مي برد. با اين حال ، اميدواريم واكسن كرونا را بسازيم، اما اين موضوع منوط به آن است كه اصلا واكسني در دنيا ساخته خواهد شد؟
وي ادامه داد: از نظر دانش فني، ۵ يا ۶ راه اصلي و تكنيك ها را كه دنيا براي ساخت واكسن طي مي كند را در ايران نيز شروع كرده ايم و پيش مي رويم و اگر كشوري زودتر از ما اين واكسن را بسازد و ثابت كند كه واكسن موثر است، به سرعت مي توانيم واكسن را در ايران نيز بسازيم.
رييس انستيتو پاستور ايران با اشاره به شباهت علائم كرونا و آنفلوآنزا، اظهار كرد: در حال حاضر هر بيماري كه با تب و سرفه مراجعه مي كند، تشخيص كرونا را براي او داده و تست كوويد 19 از او گرفته مي شود، اما در فصل پاييز كه بيماري هاي حاد تنفسي شيوع داشته و علائمي شبيه كرونا دارند، كار سخت تر بوده و براي پزشك هم تشخيص بيماري سخت مي شود، آن هم در شرايطي كه شناسايي بيمار بسيار اهميت دارد. نكته مهم در اين بين آمادگي براي آن است كه بتوانيم همزمان در يك لوله هر دو آزمايش آنفلوآنزا و كرونا را انجام دهيم، زيرا ما در تحريم هستيم و حتي اجازه نمي دهند موارد اهدايي به كشورمان وارد شود، كاري كه ناجوانمردانه و غير انساني است. با اين اوصاف ما ظرفيت آزمايشگاهي خود را مي شناسيم و نمي توانيم حدود ۳۵ هزار تست كوويد۱۹ را جدا و حدود ۳۵ هزار تست آنفلوآنزا را جدا انجام دهيم؛ به همين دليل، ماه ها است كه در حال بررسي اين موضوع هستيم كه چگونه دو تست را در يك لوله آزمايش انجام دهيم. در اين راستا، در سطح كشور و انستيتو پاستور طراحي هاي متفاوتي انجام داديم و اكنون مي دانيم بايد چه راهي را طي كنيم. به شركت هاي داخلي نيز ماموريت داديم تا به سمت ساخت كيت هاي تركيبي حركت كنند. از شركت هاي خارجي نيز سعي كرديم كه مشورت بگيريم. هيچ امكان و انتخابي را نبايد رد كرد، همه امكانات بايد در دست باشد، زيرا آينده مانند جاده اي مه گرفته است كه روبرويمان بسيار مبهم است و بايد از تجربيات گذشته نيز استفاده كنيم.
دكتر بيگلري در پاسخ به سوالي درباره خطاي كيت هاي آزمايشگاهي مولكولي pcr، گفت: درصد موفقيت كيت هاي مولكولي حدود ۷۰ درصد است. اگر يك مورد مثبت بيماري وجود داشته باشد، تست مولكولي تا ۷۰ درصد مي تواند مثبت بودن را نشان دهد. البته عوامل مختلفي اين درصد را بالا و پايين مي كند كه يك عامل درصد خود بيماري است. در اوايل و اواخر بيماري به دليل كاهش تعداد ويروس ها، احتمال مشاهده منفي كاذب زياد مي شود؛ يعني ويروس هست، اما ميزان آن كم است. نوع و نحوه نمونه گيري هم اهميت دارد، گاهي نمونه گيري توسط فرد مسلط انجام شده و در نتيجه نمونه خوبي گرفته مي شود و برعكس اگر نمونه ناشيانه باشد، احتمال مثبت بودن كم مي شود. فاز بيماري، نوع نمونه گيري و مهارت فرد آزمايش كننده و كيفيت كيت ها، همگي در جواب نهايي موثر است. انستيتو پاستور ايران به شكل مداوم آزمايشگاه هاي دولتي و اخيرا آزمايشگاه هاي خصوصي را رصد مي كند.
وي افزود: موضوع كيت هاي قاچاق تشخيص كرونا از ابتدا مطرح بوده، اما از ابتدا اجازه نداديم كه كيت هايي كه مورد تاييد نيستند، وارد شوند. آزمايشگاه هاي دولتي جزو شبكه انستيتو پاستور هستند، اما آزمايشگاه هاي خصوصي توسط آزمايشگاه مرجع كنترل و بازرسي مي شوند كه اين همكاري در حال آغاز است كه در كنترل و بررسي صدور مجوز بتوانيم نقش داشته باشيم.
رييس انستيتو پاستور ايران عنوان كرد: نكته مهم اين است كه نمي توان رد كرد كه هيچ كيت قاچاقي مورد استفاده قرار نمي گيرد و پروتكل ها به درستي انجام مي شود. آزمايشگاه هاي دولتي به دقت پايش شده و از وضعيت در همه شهرستان ها اطلاع داريم. بر اساس آمار حدود ۷۰ درصد آزمايشگاه هاي دولتي در كشور خوب عمل كرده اند و نمره خوبي مي گيرند./207