آيين نامه به مجموعه مقرراتي گفته مي شود كه توسط هيات وزيران يا يكي از آنها براي اجراي قوانين مصوب مجلس و يا انجام امور مستقل ايجاد ميگردد. به طور كلي قوانين در سلسله مراتب طولي قرار ميگيرند به ترتيب:
قانون اساسي
قوانين عادي(قوانين مصوب مجلس) آيين نامه ها و نظام نامه ها فايده تقسيم بندي مزبور در لزوم تبعيت هر قانون از قانون بالاتر ميباشد. بنابراين آيين نامه ها نبايد مخالف قانون (اعم از اساسي و عادي) باشند.
به موجب اصل 138قانون اساسي: اصل 138 - علاوه بر مواردي كه هيأت وزيران يا وزيري مأمور تدوين آيين نامه هاي اجرايي قوانين مي شود، هيأت وزيران حق دارد براي انجام وظايف اداري و تأمين اجراي قوانين و تنظيم سازمانهاي اداري به وضع تصويب نامه و آيين نامه بپردازد. هر يك از وزيران نيز در حدود وظايف خويش و مصوبات هيأت وزيران حق وضع آيين نامه و صدور بخشنامه را دارد ولي مفاد اين مقررات نبايد با متن و روح قوانين مخالف باشد. دولت مي تواند تصويب برخي از امور مربوط به وظايف خود را به كميسيونهاي مشتكل از چند وزير واگذار نمايد. مصوبات اين كميسيونها در محدوده قوانين پس از تأييد رييس جمهور لازم الاجرا است.
تصويب نامه ها و آيين نامه هاي دولت و مصوبات كميسيونهاي مذكور در اين اصل ، ضمن ابلاغ براي اجرا به اطلاع رييس مجلس شوراي اسلامي مي رسد تا در صورتي كه آنها را بر خلاف قوانين بيابد با ذكر دليل براي تجديد نظر به هيأت وزيران بفرستند.
در پايان به اين مطلب اشاره ميگردد كه آيين نامه ها سه دسته هستند:
۱-آيين نامه هاي اجرايي: كه خود دو دسته هستند:
۱-۱پارلماني: در صورتي است كه در متن قانون مصوب مجلس لزوم تصويب آيين نامه پيش بيني گردد.
۲-۱توسط تصميم خود مجريه
۲-آيين نامه هاي مستقل
۳-آيين نامه هاي تفويضي